Stress; van kwaad tot erger

Stress

Stress, iedereen ervaart het wel eens. Op zich niets mis mee. Het zorgt er voor dat we beter presteren doordat we nog meer gefocust zijn.  De oorzaken van stress, de stressbronnen, zijn voor iedereen verschillend. Voor de een zal het bijvoorbeeld te maken hebben met alle ballen die hij in de lucht moet houden en voor de ander een baan zonder vooruitzichten of het gemis aan waardering en erkenning.

Het wordt wel een probleem als de stress lang aanhoudt en er onvoldoende tijd voor herstel is. Het cortisol niveau blijft hoog, het lichaam ervaart dat niveau als ‘het nieuwe normaal.’ Je blijft in een soort overlevingsmodus staan waardoor er minder energie overblijft voor andere belangrijke lichaamsfuncties. Hierdoor kunnen er allerlei gezondheidsklachten ontstaan. Vaak krijg je wel signalen dat het niet helemaal goed gaat, dat je eigenlijk gas terug zou moeten nemen, maar die worden vaak genegeerd.  

Chronische stress

Helaas is voor veel mensen deze waarschuwing niet duidelijk genoeg. Je hebt inmiddels  al een aantal maanden wat klachten, maar die horen nu eenmaal bij jouw drukke bestaan. Er zijn nogal wat ballen in de lucht te houden, dus stress hoort erbij. Veel mensen denken dat te veel stress vooral veroorzaakt wordt door werk gerelateerde dingen zoals bijvoorbeeld een te grote werkdruk, een dreigend ontslag of een langslepend conflict met een leidinggevende. Dat kan, maar dat hoeft niet. Stress is namelijk heel persoonlijk, wat voor de een heel stressvol is,  kan voor een ander iets zijn waar  hij fluitend mee omgaat. Misschien spelen bij jou andere stressbronnen een rol zoals een verhuizing, echtscheiding, persoonlijk letsel, ziekte  of overlijden van een dierbare. Dat kan een  grote impact hebben en als er ook nog sprake is van een opeenstapeling van dingen, kan dat chronische stress veroorzaken. Maar opgeven is geen optie, hulp vragen doe je niet, je grenzen aan geven dat komt niet voor in jouw woordenboek. 

Overspannen

Je bent nu roofbouw aan het plegen. De chronische stress heeft er voor gezorgd dat je overspannen raakt.  De hoge cortisol waarden beginnen hun tol te eisen. Lichamelijke en psychische symptomen nemen toe, je kunt last krijgen van slaap- en concentratie problemen, neerslachtigheid, piekeren, verhoogde bloeddruk en nog heel veel andere klachten. Je denken en gedrag zal drastisch moeten veranderen om  nog erger te voorkomen. Vaak lukt dat niet alleen, zoek hulp, want als je het alleen zou kunnen, was het niet zover gekomen. Realiseer je dat de overbelasting nu al maanden of soms jaren duurt. Als je nu ingrijpt kan het herstel relatief snel gaan. Veel mensen doen dat helaas niet, ze denken dat het vanzelf wel over gaat of ervaren het als een zwaktebod om toe te geven dat ze het niet meer aan kunnen. Niets is minder waar, dit is echt een laatste waarschuwing van je lichaam. Een waarschuwing  die voorafgaat aan een echte burn-out.  

Burn-out

Meer dan 6 maanden klachten die steeds ernstiger worden en dan…… plots kun je niets meer. Totale uitputting,  je bent lichamelijk en geestelijk gesloopt. Ondanks  je grote verantwoordelijkheidsgevoel, het stemmetje dat fluistert dat je anderen niet kunt en wilt belasten, dat je niet op mag geven, heb je nu geen keuze meer. Je geest en lichaam functioneren niet meer. Hoe belangrijk en groot jouw rollen en taken in het leven ook zijn, je moet nu met jezelf aan de slag. Je hebt een burn-out. 

Je bént niet burn-out want je bent nog steeds veel meer dan dat…..je zegt toch ook niet ‘ik ben een griepje, nee je hébt een griepje’. Dat impliceert gelijk dat je hiervan kunt herstellen. Alleen dat gaat wel wat tijd kosten want zoals het krijgen van een burn-out in fases verloopt, heeft onderzoek aangetoond  dat herstel ook in fases verloopt. Dus direct beginnen om assertiever te worden of minder perfectionistisch, dat heeft nu geen zin.